Dziś ul. Wałowa (dawniej „Hause nach Lemberg”) to główny deptak wokół starej części miasta. Wytyczona została pod koniec XVIII w. jako granica pomiędzy folwarkiem Snguszków, a częścią miejską, na miejscu dawnych fortyfikacji miejskich, których fragmenty zachowały się do dziś. [1] Tkanka ulicy ukształtowana w czasach austriackich, pozostała właściwie nie zmieniona do dziś. Zlokalizowana w północnej części miasta, od dawnej Bramy Pilzneńskiej do dawnej Bramy Krakowskiej. Była pierwszą najnowocześniejszą ulicą w Galicji z twardą nawierzchnią szutrową, z czasem uzupełnioną liniami tramwajowymi oraz ruchem kołowym. Z początkiem XX w. była najważniejszą ulicą w mieście i najbardziej reprezentacyjną. W zwartej zabudowie pofortecznej projektowano liczne obiekty użyteczności publicznej, wille miejskie, kasy oszczędności, banki, hotele, kawiarnie, perfumerie, księgarnie. Obiekty te budowano w różnych stylach m.in. neorenesansu, neobaroku, neorokoka, neoklasycycyzmu oraz secesyjnego eklektyzmu.

.

.

.

.

.

Stanisław Jarmakowski / ul. Wałowa 39, kamienica dla M.Friesa / 1911 r.

.

.

Pierwszą z kamienic, którą dziś opiszemy jest ta, w której mieści się nasza Galeria Sztuki Współczesnej pod numerem 39. Powstała w 1911 r. na zlecenie M.Friesa, a zaprojektował ją Stanisław Jarmakowski. Budynek trójkondygnacyjny mocno wyróżnia się na ulicy z pośród pozostałych, dzięki stylowi w jakim został zbudowany. To malowniczy eklektyzm z dwoma wyraźnie charakterystycznymi dla secesji elementami, mianowicie monumentalne, cięzkie balkony oraz pięknie zdobiona metalowa brama. Wyznaczona dzięki temu oś, nie przebiega jednak symetryczne na elewacji. Szczyt osi zakończony jest attyką, zamkniętą łukowo, ujęta w dwie sterczyny. Na łuku tym osadzona jest koncha zwieńczona formą orła z rozpostartymi skrzydłami. Parter boniowany. Pierwszy z blakonów podpierają dwa lwy po obu stronach portalu wejściowego. Gzyms nad parterem ozdobiony ornamentem geometrycznym w formie meandru. Okna pierwszego piętra zamknięte ptosto w formie biforium zakończonego łukami. Pod gzymsami okapowymi zdobione w liście dębu tarcze. Drugi z balkonów przyozdobiony jest wieńcami laurowymi w balustradzie.

.

.

[1] “Dzieje kamienicy przy ul. Brodzińskiego 9”, www. zso. tarnow. pl
[2] Moskal Krzysztof, “Galicyjskim Szlakiem po Tarnowie”, www. it. tarnow. pl
[3] “Ulica Wałowa w Tarnowie”, www. pl. wikipedia. org

.

Więcej podobnych artykułów, tutaj.

.