Manggha

Manggha / Arata Isozaki / Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej

/ Kraków / 1994

Manggha

Człowiek niezwykle utalentowany, wszechstronnie uzdolniony, światowej sławy japoński architekt, urbanista i teoretyk. Urodzony w 1931 roku.

5 marca 2019 roku został uhonorowany najważniejszą nagrodą za osiągnięcia w dziedzinie architektury Pritzker Architecture Prize, jako wyraz najwyższego uznania dla dorobku twórczego. [1] Architekt przede wszystkim wyjątkowo wrażliwy na kontekst, niezwykle zaangażowany społecznie, doceniony został za ogromny wkład w wymiarze praktycznym

i teoretycznym.

Rozpoczął swoją karierę w poł. lat 50-tych XX w. W głownej mierze początkowo projektował w duchu modernizmu, by w latach kolejnych posłużyć się własnym słownikiem w architekturze. Rozwijał się czerpiąc z brutalizmu, metabolizmu i przechodził stopniowo w postmodernizm. [2]

A ponadto wykonywał projekty dla mediolańskiej grupy Memphis, o której już nieco pisaliśmy, a za jakiś czas poświęcimy jej większy artykuł.

W kolejnych jego pracach znaczące są bardzo osobiste i charakterystyczne wyłącznie dla niego idee architektury kontekstualnej oraz odwołujące się do czystej formy. Co więcej proponuje rozwiązania architektoniczne mające na uwadze kontekst społeczny, historyczny, polityczny, czy kulturowy znaczący dla danego miejsca. W rezultacie jego projekty cechuje równowaga, idealna harmonia pomiędzy prostym, a złożonym.

Został on także uhonorowany również takimi nagrodami, jak: złoty medal RIBA oraz Leone d’Oro na Biennale Architektury w Wenecji. [3]

Skoncentrowaliśmy się na jego projekcie, który znajduje się w Polsce, mianowicie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, nad rzeką Wisłą i vis-à-vis Wawelu.

Manggha

Historia powstania obiektu jest niezwykle ciekawa. Zaczynając od początku. Najpierw pisarz i kolekcjoner sztuki japońskiej Feliks Jasieński, przekazał swoje zbiory w 1920 r. na rzecz Muzeum Narodowego w Krakowie. Po jego śmierci, dzieła zostały po raz pierwszy wystawione w 1944 roku w Sukiennicach, gdzie zobaczył je jako jeszcze nastolatek Andrzej Wajda. Następnie w 1987 roku reżyser otrzymał nagrodę filmową Kioto, którą przeznaczył na rzecz Muzeum. Dodatkowo inicjatywę finansowo wsparło miasto Kraków i rząd Japonii. Finalnie projekt koncepcyjny ofiarował Arata Isozaki. [4] I obiekt ten łączy z pewnością cechy wspólne jego wszystkich dotychczasowych i późniejszych projektów.

Nawiązanie do kształtu zakola rzeki sinusoidalnymi płaszczyznami, kontekst kulturowy, forma – znak, użycie lokalnych materiałów wykończeniowych. W rezultacie spójność i równowaga widoczna jest w każdym szczególe. Projekt powstał przy współudziale polskich biur: Ingarden & Ewy Architekci oraz JET Atelier [5], [6]. Podsumowując Muzeum sukcesywnie rozszerza swoją działalność. I tak 2015 roku otwarto nową część muzeum, kolejny obiekt na sąsiedniej działce. Galeria Europa – Daleki Wschód, autorstwa Ingarden & Ewy Architekci. [7]

Z okazji rocznicy 100-lecia przyjaźni polsko-japońskiej przypadającej w 2019 roku miasto Kraków otrzymało w prezencie od Japońskiego Stowarzyszenia Gifu Sakura no Kai wiśnie sakura. Tym samym znalazło się wśród 41 w 28 krajach wyróżnionych w ten sposób. Szpaler drzew został posadzony na bulwarach Wiślanych w pobliżu Muzeum, tak aby przywodził obraz fali, tak często używany w kulturze japońskiej. [8]

Arata Isozaki zmarł 29 grudnia 2022 roku. [9]

Manggha

[1] Arata Isozaki, Wikipedia, kwiecień 2019

[2] Spotlight: Arata Isozaki, Arch Daily, kwiecień 2019

[3] Eight key projects by Pritzker Prize 2019 laureate Arata Isozaki, Dezeen, kwiecień 2019

[4] Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, Wikipedia, kwiecień 2019

[5] Architektura, Muzeum Manggha, strona internetowa Muzeum Sztuki i Techniki
Japońskiej Manggha, kwiecień 2019

[6] Stiasny Grzegorz, Najlepsze polskie budynki – 1994 rok – Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, Archirama, Murator Plus, kwiecień 2019

[7] Nowa część Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha zachwyca, White Mad, kwiecień 2019

[8] Wiśnie sakura ozdobią bulwar przy Muzeum Manggha w Krakowie, Radio Kraków, kwiecień 2019

[9] Nie żyje Arata Isozaki—twórca Mangghi, Kraków otwarty na Świat, styczeń 2023

Podsumowując już, wybraliśmy również kilka prac graficznych jego autorstwa. Edycja w limitowanych seriach, to kolejny przykład ogromnego talentu artystycznego.

+ Tsukuba Center Building, Ibaraki, Japonia, 1979-1983

Arata Isozaki